De geschiedenis van Madeira begint geologisch gezien circa 14 miljoen jaar geleden als de eerste vulkanische activiteiten de archipel vormen. Het oudste eiland van de Madeira archipel is Porto Santo (circa 14 miljoen jaar oud). Madeira is “slechts” 5 miljoen jaar oud.

Het eiland Madeira was voor het grootste deel bebost (met laurierbomen) toen het in 1419 ontdekt werd door Portugal. Een jaar later werden door Portugal de eerste pioniers naar Madeira verscheept. Ook werden de eerste nederzettingen aan de zuidkust gesticht. In eerste instantie bestonden de activiteiten op het eiland vooral uit visserij, houtkap en graanteelt. Voor de landbouw werd ook al begonnen met de aanleg van de levada’s (irrigatiekanalen). Na het instorten van de graanmarkt werd het verbouwen van suikerriet  tot de 17e eeuw belangrijk. Hierna nam de productie van wijn deze rol over.

Ontdekking van Madeira

In 1418 werd het eiland Porto Santo herontdekt door de kapiteinen João Gonçalves Zarco  en Tristão Vaz Teixeira. Het jaar daarop, in juli 1419, arriveerden deze zeevaarders, samen met Bartolomeu Perestrelo, op het eiland Madeira.  De belangrijkste reden waarom deze Portugese ontdekkingsreizigers op een expeditie gingen was omdat ze daartoe orders van prins Hendrik de Zeevaarder hadden gekregen. Hij riep de beste navigators en cartografen in heel Portugal op om meer informatie over de West-Afrikaanse kust te verzamelen. Mede vanwege de rijkdom en de strategische ligging van het nieuw ontdekte eiland droeg prins Hendrik op tot onmiddellijke kolonisatie.

Voor de Portugese ontdekking

Een interessante wetenswaardigheid is dat er geografische informatie over Madeira bestaat van voor de tijd dat de Portugese ontdekkingsreizigers arriveerden. Er zijn kaarten die dateren uit 1339 waar Madeira reeds op staat. Ook bestaat er literatuur die Madeira en Porto Santo al eerder vermelden (Libro del Conocimiento uit 1348-1349). Misschien gaat de geschiedenis van Madeira dus wel verder terug?

Vroegste Kolonisatie

De eerste kolonisten kwamen tussen 1420 en 1425 aan op Madeira. De eerste kolonisten waren familieleden van de kapiteins die het eiland ontdekten. Daarna werden zij gevolgd door adellijke Portugese families. Echter, niet alleen invloedrijke en adellijke families vertrokken naar Madeira. Ook werden gevangenen en slaven verscheept die “ter werk” werden gesteld. Zij moesten het gebied geschikt maken voor landbouw en werden onder andere gebruikt om de levada’s aan te leggen.

De opkomst van Madeira

In eerste instantie was wat verbouwd werd voldoende voor de kolonisten zelf, maar uiteindelijk werd tarwe ook geëxporteerd naar het vasteland van Portugal. Vanaf 1455 werd ook suiker(riet) als product verbouwd en dit gaf een behoorlijke boost aan de economie van Portugal. Tussen 1480 en 1490 gold Madeira als een van de wereldleiders op het gebied van de handel in suiker.

Christopher Columbus op Madeira

In 1478 deed de ontdekkingsreiziger en handelaar Christopher Columbus Madeira voor het eerst aan. Hij kwam op Madeira vanwege de handel in suiker. Columbus leefde van 1480-1482 enige tijd op op de archipel en trouwde met Filipa Moniz Perestrello, de dochter van de eerste gouverneur van Porto Santo. Hier werd ook zijn zoon Diego geboren. Op Madeira wordt de aankomst en verblijf van Columbus nog steeds gevierd tijdens het Columbus festival. Ook vaart een replica van het vlaggenschip “De Santa Maria” regelmatig in de wateren rondom Madeira. Zijn voormalige woning is nu een museum.

Madeira wijn

Omdat de suikerproductie door Portugal vanaf de zeventiende eeuw naar andere koloniën werd verplaatst, onder andere naar Brazilië, werden de plantages nu steeds gebruikt voor de productie van wijn. Vanaf de zeventiende tot de achttiende eeuw werd de Madeira wijn beschouwd als één van de meest luxueuze dranken op het westelijk halfrond. De productie van de wijnindustrie is nooit gestopt. Wel is de populariteit van de wijn in de loop van de jaren behoorlijk afgenomen.

Oorlogstijd

Madeira is in haar geschiedenis bezet door Spanje (1580-1640) en door Engeland (gedurende de Spaanse Onafhankelijkheidsoorlog 1808-1814). Hoewel het Britse Rijk Madeira koloniseerde tijdens de Napoleontische Oorlogen (1792 tot 1815) kwam deze weer terug in het bezit van Portugal in 1814. Gedurende de wereldoorlogen in de 20e eeuw bleef Madeira onbezet. Op 1 juli 1976, na de democratische revolutie van 1974, krijgt Madeira haar politieke en economische autonomie (Dit wordt nog steeds gevierd op “Madeira Dag”).

De opkomst van het toerisme

Vanaf het einde van de achttiende eeuw komt Madeira als bestemming in trek bij de rijke aristocratie. Zij bezoeken de archipel vanwege het gunstige klimaat en het serene heilzame landschap. De eerste offline 😉 reisgids verscheen en aan het einde van de negentiende eeuw vestigden de eerste hotels zich op Madeira. Het toerisme is nog steeds een belangrijke sector op Madeira. En hoewel er gedurende de twintigste eeuw het aantal toeristen toenam, ging dit niet ten koste van het landschap, cultuur en het natuurschoon op het eiland.